Kandidijaza je gljivično oboljenje kože, sluzokože i noktiju izazvano gljivicama iz roda Candida koje u retkim slučajevima može dovesti i do sistemskog oboljenja.
Zašto nastaje infekcija Candidom?
Najčešći uzrok infekcije kod čoveka je Candida albicans, ovalna gljivica koja je deo normalne flore u crevima. Kod 15% zdravih osoba Candida se može naci u ustima i vaginalnoj sluzokoži, bez simptoma i znaka oboljenja. Kod zdravog čoveka ne dolazi do razmnožavanja gljivica. Najčešći razlozi pojave infekcije su: prekomerna upotreba antibiotika širokog spektra, kortikosteroida, imunosupresiva, prekomerna higijena polnih organa alkalnim sapunima koji uništavaju normalnu floru sluzokože, trudnoća, menstruacija, trenje kože na pregibnim površinama, neadekvatan veš. Takodje, oboljenje je se često javlja kod neregulisane šećerne bolesti, kada krv i telesne tečnosti sa viškom glukoze omogućavaju razmnožavanje gljivica.
Koji su simptomi infekcije?
Gljivica Candida može biti prisutna u usnoj duplji, ždrelu, na jeziku, nosu, bronhijama, plućima, digestivnom traktu, urinu, vagini, polnom organu, na koži, noktima, i sistemska kandidijaza. Zato su mogući simptomi brojni i raznovrsni.
Kandidijaza usne duplje
Kandidijaza usne duplje – Soor, je najčešće prisutna kod odojčadi i male dece u vidu beličastih naslaga na jeziku i obraznoj sluznici, koje imaju izgled zgrušanog mleka. Ispod naslaga su ranice, koje su bolne i otežavaju ishranu dece. Kod odraslih je oboljenje posledica nabrojanih predisponirajucih faktora, prisutno u vidu beličastih naslaga, uz crvenilo i blagi otok. Kod dužeg trajanja infekcije sluznica postaje sjajna, živo crvena bez beličastih naslaga. Kod pušaca se mogu obrazovati debele beličaste naslage na jeziku i obrazima.
Kandidijaza u uglovima usana
Kandidijaza u uglovima usana – Angulus infectiosus se često javlja kod odraslih osoba koje nose protezu. Promene se obično šire sa obrazne sluznice na usne uglove u vidu crvenila, ljuspanja, vlaženja i prskotina kože.
Kandidijaza kože
Kandidijaza kože se najčešće javlja kod novorodjenčadi na preponama, kod odraslih u velikim pregibima, naročito gojaznih osoba gde se dve površine taru, ispod dojki kod zena. Promene su u vidu jasno ograničenih, crvenih, vlažnih ploča na čijim povšinama se vide mehurići i gnojanice. Kandidijaza kože često zahvata prostore izmedju prstiju na rukama, najčešće izmedju trećeg i četvrtog prsta, u vidu crvenila, beličastih naslaga i vlaženja. Promene na šakama često se vidjaju kod domaćica, poslastičara i ljudi koji često rade sa rukama u vodi.
Genitalna kandidijaza
Kod žena se javlja crvenilo na vulvi i vagini, svrab i pojačan sekret koji je bele boje, sirast. Kod muškarca se promene javljaju na glansu i prepucijumu penisa u vidu sitnih mehurića koji pucaju ostavljajući plitke ranice i beličaste naslage. Simptomi su naročito izraženi nakon polnog odnosa jer dodatno trenje pojačava osećaj peckanja i svrab. Svrab se može proširiti i na područje oko analnog otvora.
Kandidijaza noktiju
Oboljenje se javlja kod osoba čije su ruke preterano izložene pranju, npr. poslastičara. Promene se nalaze na koži oko noktiju, zanokticama, u vidu otoka, crvenila i bola. Izmedju nokta i okolne kože obrazuje se džep iz koga se cedi mala količina gnoja, a u kome se može naći kandida. Usled hronične iritacije i infekcije kože oko nokta, raste izbrazdana, lomljiva nokatna ploča.
Kako se postavlja dijagnoza kandidijaze?
Pored kliničkog nalaza, dijagnoza kandidijaze potvrdjuje se mikroskopskim pregledom uzorcima materijala uzetog sa zahvaćenih područja.
Kako se leči kandidijaza?
Neophodno je lečiti ili odstraniti predisponirajuće faktore koji dovode do nastanka kandidijaze. Lokalno lečenje sprovodi se kod oralne kandidijaze, kandidijaze kože, vaginalne kandidijaze i kandidijatičnog balanopostitisa. Koriste se imidazolski preparati koji sadrže antimikotike u trajanju od dve do tri nedelje. Ako lokalna terapija nije imala efekta i kod težih infekcija, infekcija noktiju, sprovodi se sistemska.
Kod čestih, ponavljanih infekcija treba proveriti šećer u krvi jer jedan od prvih simptoma šećerne bolesti može biti upravo infekcija polnih organa Candidom. Pravilno održavanje higijene polnih organa je veoma važno, ne treba koristiti jaka antiseptička sredstva ili sapune koji remete normalnu bakterijsku floru i omogućavaju rast gljivica. Treba izbegavati sintetički veš i usku odeću.
spec. dr Svetlana Đurišić, dermatolog
Pročitajte još o kandidijazi stranici dermatološke ordinacije Dermatim.
